Door nachtelijke verlichting staat de duisternis onder druk in het Waddengebied. Daarom trekken meer dan veertig partijen aan de noodrem. Zij willen een Dark Sky Werelderfgoed Waddengebied. Duisternis moet een kernkwaliteit blijven van het Waddengebied en duisternis moet een unieke belevenis worden van Werelderfgoed Waddenzee: dé plek waar je nog écht kunt genieten van het volledige spectrum aan nebula’s, sterren en planeten.
In Nederland zijn de Boschplaat op Terschelling en Nationaal Park Lauwersmeer uitgeroepen tot Dark Sky Parks! Adem hier de zuivere lucht in, bewonder de sterrenhemel en beleef de stilte. Tot eind november vang je wellicht nog een glimps van het noorderlicht op. Een unieke ervaring om zelf ook stil van te worden.
De International Dark-Sky Association (IDA) heeft 42 Dark Sky Parks aangewezen, waarvan er twee in UNESCO Werelderfgoed het Waddengebied liggen. Zowel De Boschplaat op Terschelling als Nationaal Park Lauwersmeer hebben het Dark Sky-label en zetten zich in om te zorgen dat de duisternis in de gebieden in stand wordt gehouden.
De 43 partijen (De Waddenprovincies, de Waddeneilanden en -gemeenten, Rijkswaterstaat, Ministerie van EZ, natuurorganisaties, De Waddenzeehavens en Nationale Parken Waddengebied) ondertekenden op zaterdagavond 29 oktober 2016, tijdens de Nacht van de Nacht, de intentieverklaring om te komen tot een Dark Sky Werelderfgoed Waddengebied. Het is voor het eerst dat zoveel partijen samenwerken om duisternis als landschappelijke kwaliteit te beschermen en waar mogelijk uit te bouwen. Onder de vlag van UNESCO Werelderfgoed Waddenzee gaan zij de lichtuitstoot in het Waddengebied verder terugdringen.
Het is belangrijk dat zoveel partijen hier hun schouders onder willen zetten. Duisternis bescherm je niet alleen; het vraagt om samenwerking met partijen die van licht afhankelijk zijn voor de bedrijfsvoering of verantwoordelijkheid dragen voor veiligheid van medewerkers en inwoners. De kracht van deze verklaring schuilt in de afgesproken gezamenlijke aanpak.
Ondertekening op Zwarte Haan
De ondertekening werd aangejaagd en begeleid door het Programma naar een Rijke Waddenzee en stichting Feel the Night. Het vindt plaats op Zwarte Haan. Dit kleine plaatsje in Friesland ligt precies op de helft van het Nederlandse Waddengebied. Het is bovendien het beginpunt van de noordelijkste aanlooproute voor de Europese pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. En het is één van de weinige plekken in Nederland aan de vaste wal waar je nog een relatief ongestoorde blik kunt werpen op de sterrenhemel. Wanneer heeft u voor het laatst een vallende ster gezien? Bij een heldere hemel zie je in het Waddengebied als snel zo’n 50 keer meer sterren dan in de Randstad, één van de meeste verlichte gebieden ter wereld.
Onthaasten
De bewustwording over lichtuitstoot tijdens de nacht en de nadelige effecten daarvan op mens en dier worden steeds groter. Vleermuizen gaan bijvoorbeeld minder eten zoeken door te weinig duisternis. En mensen kunnen veel beter ‘onthaasten’ wanneer het kunstlicht afneemt. Daarnaast wordt het nachtelijk donker ook steeds meer gewaardeerd als landschappelijke kwaliteit. Duisternis is door de eeuwen heen een inspiratiebron geweest voor muzikanten, dichters en kunstenaars.
Concrete maatregelen
De eerste vervolgactie na ondertekening is dat bij elke partij een lichtdeskundige langskomt om quickwins te realiseren. Het gaat dan bijvoorbeeld om een betere afweging waar licht wel en niet nodig is, om het installeren van dim- en/of sensorlicht en kennisuitwisseling om bewustwording te vergroten. Intussen is het Nederlandse Waddengebied gekozen tot “mooiste natuurgebied van Nederland”. Donkerte is één van de belevingsaspecten die bij winst in de publieksverkiezing ook in dit kader verder wordt gepromoot.
Rijke Waddenzee
PRW heeft het afgelopen jaar het proces rondom de intentieverklaring begeleid en aangejaagd. Stichting Feel the Night is één van de grondleggers van het idee van een breed gedragen Dark Sky Waddengebied. Dark Sky Werelderfgoed Waddengebied past in het gezamenlijke streefbeeld van een Rijke Waddenzee om meer duurzaam toerisme te creëren en zuiniger om te gaan met energie. (bron: www.rijkewaddenzee.nl)